Devletler, kendi vatandaşı olmayan kişileri, bir diğer ifadeyle vatandaşları, çeşitli gerekçeler ile ülkeden çıkarılması yönünde karar alabilir. Hukuken bu karara sınır dışı (deport) kararı denilmektedir.
1.Sınır Dışı (Deport) Kararı Nedir ?
Yabancı uyruklu bir kişinin, mevzuatta öngörülen sebeplerin varlığı halinde Türkiye sınırları dışına çıkarılması ve/veya Türkiye’ye girişinin yasaklanmasına sınır dışı (deport) denir. Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir.
2.Sınır Dışı (Deport) Kararını Kim Verir?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 53.maddesinde bu kararın İl Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı veya re’sen valilikler tarafından verilebileceği düzenlenmiştir.
3.Sınır Dışı (Deport) Nedenleri Nelerdir ?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 54.maddesinde sınır dışı (deport) kararı verilebilecek durumlar belirtilmiştir:
a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler,
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar,
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar,
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,
f) İkamet izinleri iptal edilenler,
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler,
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler,
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler,
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,
k) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.
4.Uluslarası Koruma Statüsüne Sahibim, Sınır Dışı (Deport) Edilir Miyim?
Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olan, Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan, Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilen yabancılar uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi olsalar dahi haklarında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.
5.Kimler Hakkında Sınır Dışı (Deport) Kararı Verilemez?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 55.maddesinde sınır dışı (deport) kararı verilemeyecek haller sayılmıştır. İlgili düzenlemeye göre;
a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunan yabancılar,
b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülen yabancılar,
c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkanı bulunmayan yabancılar,
ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağduru olan yabancılar,
d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağduru olan yabancılar.
6.Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Edebilir Miyim?
Yabancı hakkında verilen sınır dışı kararı, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir. Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması halinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez. Sınır dışı kararına karşı dava açılması halinde karar veren kuruma bilgi verilmesi gerekmektedir. Yargılama sonucunda idare mahkemesinin verdiği karar kesindir.
7.İdari Gözetim Nedir?
Hakkında sınır dışı (deport) kararı verilen yabancıya Türkiye’yi terk etmesi için süre verilir. Ancak valilik, kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan yabancılar hakkında 6 aya kadar idari gözetim kararı verebilir.
İdari gözetim kararı, geri gönderme merkezlerinde ifa edilir.
İdari gözetim kararı, sürenin uzatılması, her ay yapılan değerlendirme sonuçları gerekçesi ile birlikte yabancıya, varsa temsilcisi veya avukatına tebliğ edilir.
8.İdari Gözetim Kararına İtiraz Edebilir Miyim?
İdari gözetim altına alınan yabancı, bizzat kendisi veya yasal temsilcisi ya da avukatı aracılığı ile idari gözetim kararına karşı sulh ceza hakimliğine başvurabilir. Sınır dışı kararına karşı açılan davanın aksine, sulh ceza hakimliğine yapılan başvuru idari gözetimi durdurmaz.
9.İdari Gözetime Alternatif Yükümlülükler Nelerdir?
Hakkında idari gözetim kararı verilen veya idari gözetim süresi sona eren yabancılar hakkında,
a) Belirli adreste ikamet etme,
b) Bildirimde bulunma,
c) Aile temelli geri dönüş,
ç) Geri dönüş danışmanlığı,
d) Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma,
e) Teminat,
f) Elektronik izleme.
Yabancı, idari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi olması halinde, itiraz etmek amacıyla sulh ceza hakimliğine başvuru yapabilir. Sulh ceza hakimliğinin kararı kesindir ve itiraz yolu kapalıdır.
10.Geri Gönderme Merkezi Nedir?
Hakkında idari gözetim kararı verilen yabancılar, Bakanlık tarafından işletilen geri gönderme merkezlerinde tutulurlar. Geri gönderme merkezlerinde,
a) Bedeli karşılanamayan acil ve temel sağlık hizmetleri ücretsiz verilir,
b) Yakınlarına, notere, yasal temsilciye ve avukata erişme ve bunlarla görüşme yapabilme, ayrıca telefon hizmetlerine erişme imkanı sağlanır,
c) Ziyaretçileri, vatandaşı olduğu ülke konsolosluk yetkilisi, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği görevlisiyle görüşebilme imkanı sağlanır,
ç) Çocukların yüksek yararları gözetilir, aileler ayrı yerlerde barındırılır,
d) Çocukların eğitim ve öğretimden yararlandırılmaları hususunda, Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli tedbirler alınır.
11.Hagi İllerde Geri Gönderme Merkezi Vardır?
Göç İdaresi Başkanlığı’nın www.goc.gov.tr internet sitesinde yayınladığı bilgiye göre Adana, Ağrı, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Edirne, Erzurum, Gaziantep, Iğdır, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kırklareli, Kocaeli, Kütahya, Malatya, Muğla, Niğde, Şanlıurfa ve Van illerinde geri gönderme merkezleri bulunmaktadır.
İstanbul’da ise Çatalca Binkılıç Geri Gönderme Merkezi, Silivri Selimpaşa Geri Gönderme Merkezi ve Tuzla Geri Gönderme Merkezi olmak üzere toplam 3 adet geri gönderme merkezi mevcuttur.
Geri gönderme merkezleri arasında yoğunluğa göre nakil işlemleri yapılabilmektedir. Sınır dışı ve idari gözetim kararlarına karşı avukatlık bürolarından hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir. Detaylı bilgi ve itiraz süreçleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz.